ଘୋଷମେଶ୍ୱର ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗ : ୯୦୦ ବର୍ଷ ତଳର ଏହି ଶୈବପୀଠ; ଏକାଠି ଦର୍ଶନ ଦିଅନ୍ତି ୧୨ଟି ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗ

କନକ ବ୍ୟୁରୋ : ସନାତନ ପୁରାଣ ଅନୁଯାୟୀ, ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କ ୧୨ଟି ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗ ଯେଉଁଠାରେ ବି ଏକାଠି ଦେଖାଯାଏ, ସେହି ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନକୁ ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗ ଉତ୍ପତ୍ତି ସ୍ଥଳ ଭାବେ ପୂଜା କରାଯାଏ। ସେହିପରି ରାଜସ୍ଥାନର ଶିବଡ଼ ଠାରେ ପୂଜା ପାଉଥିବା ଘୋଷମେଶ୍ୱର ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗ ହେଉଛି ଅନ୍ୟତମ। ବିଶ୍ୱ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଶୈବପୀଠରୁ ଏହି ଶିବାଳୟର ରହିଛି ଅନନ୍ୟ ପୌରାଣିକ ଇତିହାସ। ସନାତନ ପରମ୍ପରାରେ ଏହି ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗଙ୍କ ପୂଜା ଏବଂ ଉପାସନା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ।

ଶିବପୁରାଣ ଅନୁସାରେ ପ୍ରଭୁ ଶିବଙ୍କ ୧୨ତମ ଅବତାର ବା ରୁଦ୍ରବାତାର ହେଉଛନ୍ତି ଘୋଷମେଶ୍ୱର। ଏହି ମନ୍ଦିର ୯୦୦ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ପୁରୁଣା ବୋଲି କୁହାଯାଏ | ମନ୍ଦିରରେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ଶିବଲିଙ୍ଗ ଅନ୍ୟତମ ବୋଲି କୁହାଯାଏ। ଏପରିକି ଶିବଲିଙ୍ଗ ପାତାଳ ସହିତ ସଂଯୁକ୍ତ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ | ବେଦ ଏବଂ ପୌରାଣିକ ଗାଥାରେ ମଧ୍ୟ ଶିବଙ୍କୁ ଘୋଷମେଶ୍ୱର ଭାବେ ପୂଜା କରନ୍ତି। ଦେବଗିରି ପର୍ବତ ଶିଖରରେ ପୂଜା ପାଉଥିବା ଘୋଷମେଶ୍ୱର ଭକ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ବିଶେଷ ଆକର୍ଷଣର କେନ୍ଦ୍ର ଅଟେ। କାରଣ ପର୍ବତ ଉପରେ ଅବସ୍ଥିତ ଦେବଗିରି ପର୍ବତ ମନ୍ଦିର ଟ୍ରଷ୍ଟ ଦ୍ୱାରା ପୁନରୁଦ୍ଧାର କରାଯାଇଛି। ଦେବଗିରି ପର୍ବତରେ ବିଭିନ୍ନ ଦେବା, ଦେବୀଙ୍କ ବଡ ବଡ଼ ମୂର୍ତ୍ତି ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଛି।

କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ, ଘୋଷମେଶ୍ୱର ବ୍ୟତୀତ ଏଠାରେ ୧୧ଟି ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗଙ୍କ କ୍ଷୁଦ୍ର ରୂପ ମଧ୍ୟ ଏଠାରେ ଅଛି । ଯାହାଦ୍ୱାରା କେବଳ ଗୋଟିଏ ଧାର୍ମିକ ସ୍ଥାନ ପରିଦର୍ଶନ କରି ଜଣେ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ୧୨ଟି ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗ ଦେଖିବାର ସୌଭାଗ୍ୟ ପାଇଥାଏ। ବିଶେଷ କରି ମନ୍ଦିର ସମ୍ମୁଖରେ ଥିବା ଶିବାଳୟ ସରୋବର ମଧ୍ୟ ଏକ ଭିନ୍ନ ମହତ୍ତ୍ୱ ରହିଛି | କୁହାଯାଏ, ଘୋଷମା ଶିବଙ୍କ ଭକ୍ତ ହୋଇଥିବାରୁ ତାଙ୍କ ନାମରେ ହିଁ ଏହି ମନ୍ଦିରର ନାମ ଘୋଷମେଶ୍ୱର ହୋଇଛି। କାରଣ ଘୋଷମା ​​ପ୍ରତିଦିନ ୧୦୮ ପବିତ୍ର ଶିବଲିଙ୍ଗଙ୍କୁ ପୂଜା କରୁଥିଲେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ଏହି ପୋଖରୀରେ ବୁଡ଼ାଇ ଥିଲେ। ଯାହାର ପ୍ରମାଣ ଏହି ପୋଖରୀ ଖନନ ସମୟରେ ମିଳିଥିବା ହଜାର ହଜାର ଶିବଲିଙ୍ଗରୁ ଜଣାପଡିଥିଲା।

କିମ୍ବଦନ୍ତୀ କୁହେ ଦେବଗରୀ ପର୍ବତ ନିକଟରେ ସୁଧର୍ମା ନାମକ ଜଣେ ଭକ୍ତ ବ୍ରାହ୍ମଣ ପତ୍ନୀ ସୁଦେହାଙ୍କ ସହ ରହୁଥିଲେ । ସନ୍ତାନ ସୁଖରୁ ବଞ୍ଚିତ ହୋଇ ସୁଦେହା ତାଙ୍କ ସାନ ଭଉଣୀ ଘୋଷମାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀଙ୍କୁ ରାଜବଂଶ ଚଳାଇବା ପାଇଁ ସୁଧର୍ମାଙ୍କୁ ବିବାହ କରିଥିଲେ। ଘୋଷମା ଭଗବାନ ଶଙ୍କରଙ୍କର ଜଣେ ପରମ ଭକ୍ତ । ସେ ପ୍ରତିଦିନ ​​ପ୍ରତିଦିନ ୧୦୮ ଟି ଶିବଲିଙ୍ଗ ତିଆରି କରି ସେମାନଙ୍କୁ ପୂଜା କରି ନିକଟ ହ୍ରଦରେ ବୁଡ଼ାଉ ଥିଲେ । ଭଗବାନଙ୍କ କୃପାରୁ ଘୋଷମା ​​ଏକ ପୁତ୍ର ସନ୍ତାନ ଜନ୍ମ ଦେଲେ, କିନ୍ତୁ ଭଉଣୀ ଘୋଷମାଙ୍କ ପୁତ୍ରକୁ ନେଇ ସୁଦେହା ଖୁସି ନଥିଲେ । କାରଣ ଏହା ଦ୍ୱାରା ସୁଦେହା ଅନୁଭବ କଲେ ଯେ ସୁଧର୍ମାଙ୍କ ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ଭଲପାଇବା କମିଯାଉଛି। ତେଣୁ କରି ଇର୍ଷାପରାୟଣ ହେଇ ସେ ଘୋଷମାଙ୍କ ପୁତ୍ରକୁ ହତ୍ୟା କରି ପୋଖରୀରେ ଫିଙ୍ଗି ଦେଇଥିଲେ ।

ଅନ୍ୟପଟେ କିନ୍ତୁ ଘୋଷମା ​​ଏହା ଶିବଙ୍କ ଲୀଳା କହି ଦୁଃଖକୁ ସହିଯାଇଥିଲେ। ଏହାପରେ ଆକାଶରେ ଏକ ସ୍ୱର ଶୁଣାଗଲା ଯେ ହେ ଭକ୍ତ, ତୁମର ଭଉଣୀ ସୁଦେହା ତୁମ ପୁଅକୁ ହତ୍ୟା କରିଛି । ମୁଁ ତାଙ୍କୁ ପାପର ହିସାବ କରିବି। କିନ୍ତୁ ଘୋଷମା ଶିବକୁ ଅନୁରୋଧ କଲେ, ମୋ ଭଉଣୀକୁ ନମାରି, ତା’ର ଅନ୍ତର ଆତ୍ମାକୁ ଶୁଦ୍ଧ କର, କାରଣ ହେ ଭୋଳାନାଥ କେବଳ ତୁମକୁ ଦେଖି ସମସ୍ତଙ୍କର ପାପ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଏ ।

ଏହା ପରେ ପ୍ରଭୁ ଶିବ ଘୋଷମା ଅତ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରସନ୍ନ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ କହିଥିଲେ ଯେ ଆଜିଠାରୁ ମୁଁ ତୁମ ନାମରେ ସର୍ବଦା ଏହି ସ୍ଥାନରେ ରହିବି । ସେବେଠାରୁ ଏହି ମନ୍ଦିରର ନାମ ଘୋଷମେଶ୍ୱର ରହିଛି।