କନକ ବ୍ୟୁରୋ : ଭାରତର ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମ କୌଣସି ଗୋଟିଏ ଧର୍ମ ବା ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ନଥିଲା । ଏହା ଥିଲା କୋଟି କୋଟି ଭାରତୀୟଙ୍କର ମିଳିତ ବିଦ୍ରୋହ । ଏହି ମହାସଂଗ୍ରାମରେ ଅନେକ ବୀର ମୁସଲିମ ସ୍ୱାଧୀନତା ସଂଗ୍ରାମୀ ନିଜର ପ୍ରାଣବଳି ଦେଇଛନ୍ତି ଏବଂ ଇତିହାସରେ ଅମର ହୋଇ ରହିଛନ୍ତି  । 

Advertisment

ଆଶଫାକୁଲ୍ଲା ଖାନ୍ :
ଆଶଫାକୁଲ୍ଲା ଖାନ୍ ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନ ରିପବ୍ଲିକାନ୍ ଆସୋସିଏସନ୍‌ର ଜଣେ ପ୍ରମୁଖ ସଦସ୍ୟ ଥିଲେ । ସେ ରାମପ୍ରସାଦ ବିସମିଲଙ୍କର ଅନ୍ତରଙ୍ଗ ବନ୍ଧୁ ଥିଲେ । ୧୯୨୫ ମସିହାରେ ଐତିହାସିକ "କାକୋରୀ ଟ୍ରେନ୍ ଡକାୟତି"ରେ ସେ ସାମିଲ ଥିଲେ । ଏହି ଘଟଣା ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ମାତ୍ର ୨୭ ବର୍ଷ ବୟସରେ ୧୯୨୭ ଡିସେମ୍ବର ୧୯ ତାରିଖରେ ଫାଶୀ ଦିଆଯାଇଥିଲା ।  ହିନ୍ଦୁ-ମୁସଲିମ ଏକତାର ସେ ଏକ ଜ୍ୱଳନ୍ତ ଉଦାହରଣ ଥିଲେ ।

ଖାନ୍ ଅବଦୁଲ ଗଫାର ଖାନ୍ :
"ସୀମାନ୍ତ ଗାନ୍ଧୀ" ଭାବରେ ପରିଚିତ ଖାନ୍ ଅବଦୁଲ ଗଫାର ଖାନ୍ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କର ଜଣେ ଅନୁଗାମୀ ଥିଲେ । ସେ ଉତ୍ତର-ପଶ୍ଚିମ ସୀମାନ୍ତ ପ୍ରଦେଶରେ "ଖୁଦାଇ ଖିଦ୍‌ମତ୍‌ଗାର" (ଈଶ୍ୱରଙ୍କ ସେବକ) ନାମକ ଏକ ଅହିଂସା ସଂଗଠନ ଗଢ଼ିଥିଲେ । ଭାରତ ବିଭାଜନର ସେ ତୀବ୍ର ବିରୋଧୀ ଥିଲେ ଏବଂ ଜୀବନସାରା ଅହିଂସା ଓ ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକ ସଦ୍‌ଭାବନାର ବାର୍ତ୍ତା ଦେଇଥିଲେ ।  ତାଙ୍କୁ ୧୯୮୭ ମସିହାରେ ଭାରତର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ବେସାମରିକ ସମ୍ମାନ "ଭାରତ ରତ୍ନ" ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା । 

ମୌଲାନା ଆବୁଲ କଲାମ ଆଜାଦ :
ମୌଲାନା ଆଜାଦ ଜଣେ ବିଦ୍ୱାନ, ସାମ୍ବାଦିକ ଏବଂ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ଜଣେ ବରିଷ୍ଠ ନେତା ଥିଲେ । ସେ ଖିଲାଫତ ଆନ୍ଦୋଳନର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ ଏବଂ ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ ସହ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ସକ୍ରିୟ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ସେ ଭାରତ ବିଭାଜନର ଜଣେ ଦୃଢ଼ ବିରୋଧୀ ଥିଲେ ଏବଂ ସ୍ୱାଧୀନ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ଶିକ୍ଷାମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥିଲେ । 

ବେଗମ୍ ହଜରତ ମହଲ :
୧୮୫୭ ମସିହାର ସିପାହୀ ବିଦ୍ରୋହ ସମୟରେ ବେଗମ୍ ହଜରତ ମହଲ ଲକ୍ଷ୍ନୌରେ ବିଦ୍ରୋହର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ । ଯେତେବେଳେ ତାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀ ନବାବ ୱାଜିଦ ଅଲୀ ଶାହାଙ୍କୁ ବ୍ରିଟିଶମାନେ ନିର୍ବାସିତ କରିଦେଲେ, ସେ ନିଜେ ଶାସନ ଭାର ସମ୍ଭାଳି ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଯୁଦ୍ଧ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ ।  ତାଙ୍କର ସାହସ ଓ ନେତୃତ୍ୱ ତାଙ୍କୁ ଇତିହାସରେ ଅମର କରି ରଖିଛି ।

ଟିପୁ ସୁଲତାନ :
"ମହୀଶୂରର ବାଘ" ଭାବରେ ପରିଚିତ ଟିପୁ ସୁଲତାନ ଥିଲେ ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତର ଜଣେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଶାସକ । ସେ ୧୮ଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ବ୍ରିଟିଶ ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନି ବିରୁଦ୍ଧରେ ଦୃଢ଼ ଭାବରେ ଲଢ଼ିଥିଲେ । ନିଜର ସାମରିକ କୌଶଳ, ବିଶେଷକରି ରକେଟ୍‌ର ବ୍ୟବହାର ପାଇଁ ସେ ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ବଡ଼ ଆହ୍ୱାନ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲେ । ୧୭୯୯ ମସିହାରେ ଚତୁର୍ଥ ଆଙ୍ଗ୍ଲୋ -ମହୀଶୂର ଯୁଦ୍ଧରେ ଲଢ଼ୁଥିବା ବେଳେ ସେ ବୀରଗତି ପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲେ ।

ଏମାନଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ ମଧ୍ୟ ବଦ୍ରୁଦ୍ଦିନ ତୟାବଜୀ, ମହମ୍ମଦ ଅଲୀ ଜୌହର, ସୈଫୁଦ୍ଦିନ କିଚ୍‌ଲୁଙ୍କ ଭଳି ଅଗଣିତ ମୁସଲିମ ନେତା ଓ ସାଧାରଣ ନାଗରିକ ଭାରତକୁ ସ୍ୱାଧୀନ କରିବା ପାଇଁ ନିଜର ସର୍ବସ୍ୱ ତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ ।