କନକ ବ୍ୟୁରୋ:  ପିତୃପକ୍ଷ ଶ୍ରାଦ୍ଧ ହେଉଛି ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ପିତୃପୁରୁଷମାନଙ୍କୁ ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଅର୍ପଣ କରିବାର ଏକ ମହତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସମୟ । ପ୍ରତ୍ୟେକ ବର୍ଷ ଭାଦ୍ରବ ମାସ ଶୁକ୍ଳପକ୍ଷ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଠାରୁ ଆଶ୍ୱିନ କୃଷ୍ଣପକ୍ଷ ଅମାବାସ୍ୟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହି ୧୬ ଦିନ ପିତୃପକ୍ଷ ପାଳନ କରାଯାଏ । ଏହି ସମୟରେ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ଆତ୍ମାର ଶାନ୍ତି ଏବଂ ମୋକ୍ଷ ପାଇଁ ଶ୍ରାଦ୍ଧ, ତର୍ପଣ, ପିଣ୍ଡଦାନ ଆଦି କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଏ । ପିତୃପକ୍ଷର ପ୍ରତ୍ୟେକ ତିଥିର ନିଜସ୍ୱ ମହତ୍ୱ ରହିଛି ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ତିଥିରେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ଶ୍ରାଦ୍ଧ କରାଯାଏ। ସେଥିମଧ୍ୟରୁ 'କୁଆଁରା ପଞ୍ଚମୀ' ବା 'ଅବିବାହିତ ପଞ୍ଚମୀ' ଏକ ବିଶେଷ ତିଥି।

Advertisment

କୁଆଁରା ପଞ୍ଚମୀ କ'ଣ?
କୁଆଁରା ପଞ୍ଚମୀ, ଯାହା ପିତୃପକ୍ଷର ପଞ୍ଚମୀ ତିଥିରେ ପଡ଼ିଥାଏ, ବିଶେଷ ଭାବରେ ସେହି ପିତୃପୁରୁଷମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଉତ୍ସର୍ଗୀକୃତ ଯେଉଁମାନେ ଅବିବାହିତ ଅବସ୍ଥାରେ ପ୍ରାଣତ୍ୟାଗ କରିଥିଲେ । ଏଥିରେ ଅବିବାହିତ ପୁଅ, ଝିଅ, ନାତି, ନାତୁଣୀ, ଭାଇ, ଭଉଣୀ କିମ୍ବା ପରିବାରର ଅନ୍ୟ କୌଣସି ସଦସ୍ୟ ଯିଏ ବିବାହ ପୂର୍ବରୁ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଛନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଶ୍ରାଦ୍ଧ କରାଯାଏ । ଏହି ତିଥିରେ ସେମାନଙ୍କର ଆତ୍ମାର ଶାନ୍ତି କାମନା କରାଯାଇ ପିଣ୍ଡଦାନ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଶ୍ରାଦ୍ଧ କର୍ମ କରାଯାଏ।

କେଉଁ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ଶ୍ରାଦ୍ଧ କରାଯାଏ?
କୁଆଁରା ପଞ୍ଚମୀ ତିଥିରେ ମୁଖ୍ୟତଃ ନିମ୍ନଲିଖିତ ପିତୃପୁରୁଷମାନଙ୍କର ଶ୍ରାଦ୍ଧ କରାଯାଏ:
  ଅବିବାହିତ ପୁରୁଷ: ପରିବାରରେ ଯେକୌଣସି ପୁରୁଷ ସଦସ୍ୟ, ଯେପରିକି ପୁଅ, ଭାଇ, କକା, ମାମୁଁ, ବାପାଙ୍କର ଅବିବାହିତ ଭାଇ ଇତ୍ୟାଦି ଯେଉଁମାନେ ବିବାହ ପୂର୍ବରୁ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଛନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏହି ଦିନ ଶ୍ରାଦ୍ଧ କରାଯାଏ ।

ଅବିବାହିତ ମହିଳା: ପରିବାରରେ ଯେକୌଣସି ମହିଳା ସଦସ୍ୟ, ଯେପରିକି ଝିଅ, ଭଉଣୀ, ପିଉସୀ, ମାଉସୀ ଇତ୍ୟାଦି ଯେଉଁମାନେ ଅବିବାହିତ ଅବସ୍ଥାରେ ପ୍ରାଣତ୍ୟାଗ କରିଛନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏହି ତିଥିରେ ଶ୍ରାଦ୍ଧ ବିଧି ପାଳନ କରାଯାଏ।
  ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଅବିବାହିତ ସଦସ୍ୟ: ବେଳେବେଳେ ପରିବାରରେ ଅନ୍ୟ କେହି ସମ୍ପର୍କୀୟ ଯିଏ ଅବିବାହିତ ଥିଲେ ଏବଂ ମୃତ୍ୟୁବରଣ କରିଛନ୍ତି, ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଏହି ଦିନ ଶ୍ରାଦ୍ଧ କରିବାର ପ୍ରଥା ରହିଛି ।

ଶ୍ରାଦ୍ଧ କରିବାର ମହତ୍ୱ:
ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ ବିଶ୍ୱାସ ଅନୁଯାୟୀ, ଅବିବାହିତ ଅବସ୍ଥାରେ ପ୍ରାଣତ୍ୟାଗ କରିଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିମାନଙ୍କର ଆତ୍ମା କିଛି କାରଣରୁ ଅଶାନ୍ତ ରହିଥାଏ । ସେମାନଙ୍କୁ ସନ୍ତାନସନ୍ତତି ନଥିବାରୁ ସେମାନଙ୍କର ଶ୍ରାଦ୍ଧ ପରମ୍ପରା ବ୍ୟାହତ ହେବାର ସମ୍ଭାବନା ଥାଏ । ତେଣୁ, ଏହି କୁଆଁରା ପଞ୍ଚମୀ ତିଥିରେ ପରିବାରର ଜୀବିତ ସଦସ୍ୟମାନେ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଶ୍ରାଦ୍ଧ କରି ସେମାନଙ୍କ ଆତ୍ମାକୁ ଶାନ୍ତି ଏବଂ ମୋକ୍ଷ ପ୍ରଦାନ କରିବାର ପ୍ରୟାସ କରନ୍ତି । ଏହାଦ୍ୱାରା ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ମିଳିଥାଏ ଏବଂ ପରିବାରରେ ସୁଖ, ଶାନ୍ତି, ସମୃଦ୍ଧି ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥାଏ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ।

ଶ୍ରାଦ୍ଧ ବିଧି:
ଏହି ଦିନ ସାଧାରଣ ଶ୍ରାଦ୍ଧ ବିଧି ପାଳନ କରାଯାଏ। ସର୍ବପ୍ରଥମେ, ସ୍ନାନ କରି ପରିଷ୍କାର ବସ୍ତ୍ର ପରିଧାନ କରିବା ପରେ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ନାମରେ ତର୍ପଣ (ଜଳ ଅର୍ପଣ) କରାଯାଏ । ଏହା ପରେ ପିଣ୍ଡଦାନ କରାଯାଏ, ଯାହା ପିତୃପୁରୁଷମାନଙ୍କୁ ଭୋଜନ ଅର୍ପଣ କରିବାର ଏକ ସାଙ୍କେତିକ ରୂପ । ଶେଷରେ ବ୍ରାହ୍ମଣ ଏବଂ ଗରିବ ଲୋକଙ୍କୁ ଭୋଜନ କରାଇ ଦାନ ଦକ୍ଷିଣା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଏ। ଏହି କର୍ମ କରିବା ସମୟରେ ଶ୍ରଦ୍ଧା ଏବଂ ଭକ୍ତି ଭାବ ରହିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ଏହିପରି ଭାବରେ କୁଆଁରା ପଞ୍ଚମୀ ତିଥି ପରିବାରର ଅବିବାହିତ ପିତୃପୁରୁଷମାନଙ୍କୁ ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଜଣାଇବାର ଏକ ପବିତ୍ର ଅବସର ପ୍ରଦାନ କରେ ।