କନକ ବ୍ୟୁରୋ: ପିତୃ ପକ୍ଷ ହେଉଛି ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କୁ ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ଜଣାଇବା ପାଇଁ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସମୟ । ଏହି ସମୟରେ, ପ୍ରତିପଦା ତିଥିରେ ଶ୍ରାଦ୍ଧ କରିବା ଦ୍ୱାରା ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ଆତ୍ମାକୁ ଶାନ୍ତି ମିଳିଥାଏ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ । ଏହି ଶ୍ରାଦ୍ଧ କାର୍ଯ୍ୟ କେମିତି କରାଯାଏ ଏବଂ ଏହାର ମହତ୍ତ୍ୱ କଣ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ।
ପିତୃ ପକ୍ଷର ମହତ୍ତ୍ୱ:
ପିତୃ ପକ୍ଷ ହେଉଛି ୧୬ ଦିନିଆ ଏକ ସମୟ, ଯାହା ମୁଖ୍ୟତଃ ଭାଦ୍ରବ ମାସର ଶୁକ୍ଳପକ୍ଷ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ଆଶ୍ୱିନ ମାସର କୃଷ୍ଣପକ୍ଷ ଅମାବାସ୍ୟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲେ । ଏହି ସମୟରେ, ମୃତ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କୁ ଶ୍ରାଦ୍ଧ, ତର୍ପଣ ଏବଂ ପିଣ୍ଡଦାନ କରିବାର ବିଧି ରହିଛି । ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ଏହି ସମୟରେ ପିତୃପୁରୁଷମାନେ ମର୍ତ୍ତ୍ୟଲୋକକୁ ଆସିଥାନ୍ତି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କୁ ସନ୍ତୁଷ୍ଟ କରିବା ଦ୍ୱାରା ପରିବାରରେ ସୁଖଶାନ୍ତି ବୃଦ୍ଧି ହୁଏ।
ପ୍ରତିପଦା ଶ୍ରାଦ୍ଧ:
ପିତୃ ପକ୍ଷର ପ୍ରଥମ ଦିନକୁ ପ୍ରତିପଦା ଶ୍ରାଦ୍ଧ କୁହାଯାଏ । ଏହି ଦିନ ସେହି ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କୁ ଶ୍ରାଦ୍ଧ କରାଯାଏ, ଯେଉଁମାନେ କୌଣସି ମାସର ପ୍ରତିପଦା ତିଥିରେ ଦେହତ୍ୟାଗ କରିଥାନ୍ତି ।
ପିଣ୍ଡଦାନର ସଠିକ୍ ସମୟ:
ଶାସ୍ତ୍ର ଅନୁଯାୟୀ, ପିଣ୍ଡଦାନ ସାଧାରଣତଃ ଅପରାହ୍ନରେ କରାଯାଏ, ଯାହାକୁ "କୁତୁପ ମୁହୂର୍ତ୍ତ" ବୋଲି କୁହାଯାଏ । ଏହି ମୁହୂର୍ତ୍ତ ମଧ୍ୟାହ୍ନ ୧୨ଟା ଠାରୁ ୨ଟା ୩୦ ମିନିଟ୍ ମଧ୍ୟରେ ପଡ଼ିଥାଏ । ତେବେ, ଶ୍ରାଦ୍ଧ କାର୍ଯ୍ୟ ସୂର୍ଯ୍ୟୋଦୟ ପରେ ଏବଂ ସୂର୍ଯ୍ୟାସ୍ତ ପୂର୍ବରୁ ସମାପ୍ତ କରିବା ଉଚିତ୍ ।
ପିଣ୍ଡଦାନ ବିଧି:
ସ୍ନାନ ଓ ପବିତ୍ରତା: ପିଣ୍ଡଦାନ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ସ୍ନାନ କରି ପରିଷ୍କାର ବସ୍ତ୍ର ପରିଧାନ କରନ୍ତୁ ।
ସ୍ଥାନ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ: ପିଣ୍ଡଦାନ ପାଇଁ ଏକ ପବିତ୍ର ସ୍ଥାନ ବାଛନ୍ତୁ, ଯାହା ଘରର ବାହାରେ କିମ୍ବା ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ସ୍ଥାନରେ ହୋଇପାରେ ।
ସଂକଳ୍ପ: ପିଣ୍ଡଦାନ କରିବା ପୂର୍ବରୁ, ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ନାମ ନେଇ ଏକ ସଂକଳ୍ପ କରନ୍ତୁ ।
ତର୍ପଣ: ଜଳ, ତିଳ ଏବଂ କୁଶ ବ୍ୟବହାର କରି ତର୍ପଣ କରନ୍ତୁ । ଏଥିରେ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ନାମ ନେଇ ଜଳ ଅର୍ପଣ କରାଯାଏ ।
ପିଣ୍ଡ ପ୍ରସ୍ତୁତି: ଚାଉଳ, ଯଅ, ତିଳ ଏବଂ ଘିଅ ବ୍ୟବହାର କରି ପିଣ୍ଡ ତିଆରି କରାଯାଏ । ଏହାକୁ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କୁ ଅର୍ପଣ କରାଯାଏ ।
ବ୍ରାହ୍ମଣ ଭୋଜନ: ଶ୍ରାଦ୍ଧ ପରେ ବ୍ରାହ୍ମଣମାନଙ୍କୁ ଭୋଜନ କରାଇ ଦକ୍ଷିଣା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଏ।
କାଉ ଓ ଗାଈକୁ ଭୋଜନ: ପିଣ୍ଡଦାନର ଶେଷରେ କାଉ ଓ ଗାଈକୁ ଅନ୍ନ ଦିଆଯାଏ, କାରଣ ଏହାକୁ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ରୂପ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ।
ଏହି ସମୟରେ ତୁଳସୀ ଗଛରେ ଜଳ ଅର୍ପଣ କରିବା ମଧ୍ୟ ଶୁଭ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ ।