କନକ ବ୍ୟୁରୋ : ଜମ୍ମୁ ଓ କଶ୍ମୀରରେ ଆତଙ୍କବାଦ ବିରୋଧରେ ଭାରତୀୟ ସେନାର ଦୃଢ଼ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଜାରି ରହିଛି । ସେନା ଦ୍ୱାରା ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଥିବା 'ଅପରେସନ୍ ମହାଦେବ' ଆତଙ୍କବାଦୀଙ୍କ ମହଲରେ କୋକୁଆ ଭୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି । ଏହି ଅପରେସନ୍ ଅଧୀନରେ ପହଲଗାମ ଆକ୍ରମଣର ମାଷ୍ଟରମାଇଣ୍ଡ ହାସିମ ମୁସା ସମେତ ଅନେକ କୁଖ୍ୟାତ ଆତଙ୍କବାଦୀଙ୍କୁ ନିପାତ କରାଯାଇଛି । 

କ'ଣ ଥିଲା 'ଅପରେସନ୍ ମହାଦେବ'?

Advertisment

'ଅପରେସନ୍ ମହାଦେବ' ହେଉଛି ଭାରତୀୟ ସେନା ଦ୍ୱାରା କଶ୍ମୀର ଉପତ୍ୟକାରେ ଲୁଚି ରହିଥିବା ଆତଙ୍କବାଦୀମାନଙ୍କୁ ଖୋଜି ବାହାର କରି ନିପାତ କରିବା ପାଇଁ ଚାଲୁ କରାଯାଇଥିବା ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସାମରିକ ଅଭିଯାନ । ସୁରକ୍ଷାକର୍ମୀଙ୍କୁ ଗୁଇନ୍ଦା ସୂତ୍ରରୁ ଖବର ମିଳିଥିଲା ଯେ ପହଲଗାମ ଆକ୍ରମଣର ମାଷ୍ଟରମାଇଣ୍ଡ୍‌ ହାସିମ ମୁସା ନିଜର କିଛି ସହଯୋଗୀଙ୍କ ସହ ଶ୍ରୀନଗର ନିକଟସ୍ଥ ଦାଚିଗାମ୍‌ ଜାତୀୟ ଉଦ୍ୟାନର ଘଞ୍ଚ ଜଙ୍ଗଲରେ ଲୁଚି ରହିଛି । ଏହି ସୂଚନା ପାଇବା ପରେ ଭାରତୀୟ ସେନା, ଜମ୍ମୁ ଓ କଶ୍ମୀର ପୁଲିସର ସ୍ପେଶାଲ ଅପରେସନ୍ ଗ୍ରୁପ୍ ଏବଂ ସିଆରପିଏଫ୍ ମିଳିତ ଭାବେ 'ଅପରେସନ୍ ମହାଦେବ' ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଘଞ୍ଚ ଜଙ୍ଗଲ ଏବଂ ଦୁର୍ଗମ ଅଞ୍ଚଳ ହୋଇଥିବାରୁ ଏହି ଅପରେସନ୍ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା । ସୁରକ୍ଷାକର୍ମୀମାନେ ଅଞ୍ଚଳକୁ ଘେରାବନ୍ଦୀ କରିବା ପରେ ଆତଙ୍କବାଦୀମାନେ ଗୁଳି ଚଳାଇବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି ଚାଲିଥିବା ଏହି ଗୁଳି ବିନିମୟରେ ହାସିମ ମୁସା ନିହତ ହୋଇଥିଲା । 

କିଏ ଏବଂ କିପରି ରଖନ୍ତି ସାମରିକ ଅପରେସନ୍‌ର ନାମ?

ସାମରିକ ଅପରେସନ୍‌ର ନାମକରଣ ଏକ ରୋଚକ ଏବଂ ଗୋପନୀୟ ପ୍ରକ୍ରିୟା । ଏହାର କୌଣସି ଲିଖିତ ନିୟମ ନଥାଏ, କିନ୍ତୁ କିଛି ପରମ୍ପରାକୁ ପାଳନ କରାଯାଏ । ଅପରେସନ୍‌ର ନାମ ଏପରି ରଖାଯାଏ, ଯାହାଦ୍ୱାରା ଏହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ, ସ୍ଥାନ କିମ୍ବା ସମୟ ବିଷୟରେ ଶତ୍ରୁ କୌଣସି ସୁରାକ୍ ପାଇପାରିବ ନାହିଁ । ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, 'ଅପରେସନ୍ ବିଜୟ' (କାରଗିଲ ଯୁଦ୍ଧ) କିମ୍ବା 'ଅପରେସନ୍ ମେଘଦୂତ' (ସିଆଚେନ୍ କବ୍‌ଜା) ଭଳି ନାମ ଅପରେସନ୍ ସଫଳ ହେବା ପରେ ସାର୍ବଜନୀନ କରାଯାଇଥିଲା । ସାଧାରଣତଃ ଯେଉଁ ୟୁନିଟ୍ ବା କମାଣ୍ଡ୍‌ ସ୍ତରରେ ଅପରେସନ୍‌ର ଯୋଜନା କରାଯାଏ, ସେହି ସ୍ତରର ବରିଷ୍ଠ ଅଧିକାରୀମାନେ ଏହାର ନାମକରଣ କରନ୍ତି । ବେଳେବେଳେ ଡିପାର୍ଟମେଣ୍ଟ ଅଫ୍ ମିଲିଟାରୀ ଆଫେୟାର୍ସ କିମ୍ବା ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ଉଚ୍ଚ ସ୍ତରରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯାଏ । ବିଶେଷକରି ଯେତେବେଳେ ଅପରେସନ୍‌ଟି ବଡ଼ ଏବଂ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥାଏ । 

କିପରି ହୁଏ ଅପରେସନ୍‌ର ନାମ ଚୟନ :

ଅଧିକାଂଶ ସମୟରେ ଏକ ସାଙ୍କେତିକ ଶବ୍ଦ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । ଯେପରି 'ଅପରେସନ୍ ବନ୍ଦର' (ବାଲାକୋଟ୍ ଏୟାର୍ ଷ୍ଟ୍ରାଇକ୍) । ବେଳେବେଳେ ସୈନିକଙ୍କ ମନୋବଳ ବଢ଼ାଇବା ପାଇଁ 'ବିଜୟ', 'ଶକ୍ତି', 'ପରାକ୍ରମ' ଭଳି ଶବ୍ଦ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଏ । 'ଅପରେସନ୍ ମହାଦେବ' ଭଳି ନାମ ପୌରାଣିକ ଚରିତ୍ର ବା ଘଟଣାକୁ ଆଧାର କରି ରଖାଯାଏ, ଯାହା ଶକ୍ତି ଏବଂ ବିନାଶର ପ୍ରତୀକ । ସେହିପରି 'ଅପରେସନ୍ ତ୍ରିଶୂଲ' କିମ୍ବା 'ଅପରେସନ୍ ତାଲୱାର' ମଧ୍ୟ ଏହାର ଉଦାହରଣ । ବନ୍ୟା ବା ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ସମୟରେ କରାଯାଉଥିବା ଅପରେସନ୍‌ଗୁଡ଼ିକର ନାମ 'ଅପରେସନ୍ ମୈତ୍ରୀ' (ନେପାଳ ଭୂକମ୍ପ), 'ଅପରେସନ୍ ସାହାଯ୍ୟ' କିମ୍ବା 'ଅପରେସନ୍ କରୁଣା' ଭଳି ରଖାଯାଏ, ଯାହା ସେବାର ଭାବନାକୁ ଦର୍ଶାଏ । ମୋଟ୍‌ ଉପରେ ସାମରିକ ଅପରେସନ୍‌ର ନାମକରଣ ଏକ ଯୋଜନାବଦ୍ଧ ପ୍ରକ୍ରିୟା, ଯାହାର ମୂଳ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ଗୋପନୀୟତା ରକ୍ଷା କରିବା ଏବଂ ନିଜ ସୈନିକଙ୍କୁ ପ୍ରେରଣା ଦେବା ।