ପୁଣେର ଅନନ୍ୟ ତ୍ରିଶୁଣ୍ଢ ଗଣେଶ ମନ୍ଦିର ; ଯେଉଁଠାରେ ମୟୂର ଉପରେ ବିରାଜମାନ କରଛନ୍ତି ପ୍ରଭୁ ଗଜାନନ

କନକ ବ୍ୟୁରୋ : ଭାରତରେ ବିଘ୍ନକର୍ତ୍ତାଙ୍କର ଶହ ଶହ ମନ୍ଦିର ରହିଛି, କିନ୍ତୁ କିଛି ମନ୍ଦିର ନିଜର ବିଶେଷତା ଏବଂ ଅନନ୍ୟ ପରମ୍ପରା ପାଇଁ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ପରିଚୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ । ସେହିପରି ଗୋଟିଏ ଅନନ୍ୟ ଗଣେଶ ମନ୍ଦିର ପୁଣେର ସୋମବାର ପୀଠରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଯାହା ତ୍ରିଶୁଣ୍ଢ ଗଣେଶ ମନ୍ଦିର ନାମରେ ଜଣାଶୁଣା । ଅଧିକାଂଶ ଲୋକ ଗଣେଶ ଚତୁର୍ଥୀରେ ମୁମ୍ବାଇର ଲାଲବାଗଚା ରାଜା କିମ୍ବା ପୁଣେର ଦାଗଡୁଶେଠ ହାଲୱାଇ ଗଣପତିଙ୍କୁ ମନେ ପକାନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ଏହି ମନ୍ଦିର କିଛି ଭିନ୍ନ ତଥା ଅନନ୍ୟ ଅନୁଭବ ପ୍ରଦାନ କରିଥାଏ ।

ତ୍ରିଶୁଣ୍ଢ ଗଣପତି ମନ୍ଦିରରେ ଭଗବାନ ଗଣେଶଙ୍କୁ ତିନୋଟି ଶୁଣ୍ଢ ଏବଂ ଛଅଟି ହାତ ସହିତ ମୟୂର ଉପରେ ବିରାଜମାନ କରୁଥିବା ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ମନ୍ଦିରର ସୌନ୍ଦର୍ଯ୍ୟ ଏବଂ ଏହାର ଅନନ୍ୟ ମୂର୍ତ୍ତି ଦେଖି ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିଦର୍ଶକ ମନ୍ତ୍ରମୁଗ୍ଧ ହୋଇଯାଆନ୍ତି । ଏଠାକୁ ଆସୁଥିବା ପ୍ରତ୍ୟେକ ବ୍ୟକ୍ତି ରହସ୍ୟ, ଇତିହାସ ଏବଂ କଳାର ଏହି ସଙ୍ଗମକୁ ନିକଟରୁ ଅନୁଭବ କରିପାରିବେ । ଯାହା ଗଣେଶୋତ୍ସବକୁ ଆହୁରି ବିଶେଷ କରିଥାଏ । 

ତ୍ରିଶୁଣ୍ଢ ଗଣେଶ ମନ୍ଦିରର ଇତିହାସ

ତ୍ରିଶୁଣ୍ଢ ଗଣପତି ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣରେ ପ୍ରାୟ ୧୬ ବର୍ଷ ଲାଗିଥିଲା । ଏହାର ମୂଳଦୁଆ ୧୭୫୪ରେ ପଡିଥିଲା ଏବଂ ଏହା ୧୭୭୦ରେ ସମାପ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ଏହାକୁ ଭୀମଗିରଜୀ ଗୋସାଭି ନାମକ ଜଣେ ତପସ୍ୱୀ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । କୁହାଯାଏ ଯେ ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ଏହା ଏକ ଶିବ ମନ୍ଦିର ଥିଲା, କିନ୍ତୁ ପରେ ଏହା ଗଣପତିଙ୍କୁ ସମର୍ପିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ମନ୍ଦିର କେବଳ ପୂଜାର ସ୍ଥାନ ନୁହେଁ, ଯୋଗୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅଭ୍ୟାସ ସ୍ଥଳ ଏବଂ ସମାଧି ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟ ଥିଲା । ମନ୍ଦିର ଭିତରେ ଆଜି ମଧ୍ୟ ଭୀମଗିରଜୀ ଗୋସାଭିଙ୍କ ସମାଧି ବିଦ୍ୟମାନ ଅଛି ।

ଏହି ମନ୍ଦିରର ନାମ 'ତ୍ରିଶୁଣ୍ଢ' ଭଗବାନ ଗଣେଶଙ୍କ ଅନନ୍ୟ ମୂର୍ତ୍ତି ଯୋଗୁଁ ହିଁ ରଖାଯାଇଛି । ଏଠାରେ ଗଣପତିଙ୍କର ତିନୋଟି ଶୁଣ୍ଢ ଏବଂ ଛଅଟି ହାତ ଅଛି । ସବୁଠାରୁ ବଡ କଥା ହେଉଛି, ସେ ତାଙ୍କର ପାରମ୍ପରିକ ବାହନ ମୂଷା ଉପରେ ନୁହେଁ, ବରଂ ଏକ ଚମତ୍କାର ମୟୂର ଉପରେ ବସିଛନ୍ତି । କଳା ବେସାଲ୍ଟରେ ନିର୍ମିତ ଏହି ମୂର୍ତ୍ତି ମୂଲ୍ୟବାନ ରତ୍ନରେ ସଜାଯାଇଛି ।

ଇତିହାସ ଏବଂ ସ୍ଥାପତ୍ୟର ଏହି ରତ୍ନ ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି ଲୁଚି ରହିଥିଲା । କିନ୍ତୁ ନିକଟ ଅତୀତରେ ପୁଣେ ମହାନଗର ନିଗମ ଏହାର ସଂରକ୍ଷଣ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଛି । ବର୍ତ୍ତମାନ ଏହି ମନ୍ଦିର କେବଳ ଭକ୍ତମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଆସ୍ଥାର କେନ୍ଦ୍ର ନୁହେଁ ବରଂ ପର୍ଯ୍ୟଟକ ଏବଂ କଳା-ପ୍ରେମୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଏକ ବିଶେଷ ସ୍ଥାନ ପାଲଟିଛି । ଏଠାକୁ ଆସୁଥିବା ଲୋକମାନେ କୁହନ୍ତି ଯେ ଏହି ମନ୍ଦିର ପୁଣେର ଲୁକ୍କାୟିତ ଖଜାନା ।