ଭୁଟାନ ଏବେ ଚୀନ୍ କଥାରେ ଉଠ୍ ବସ । ଭାରତ ପାଇଁ କେତେ ବିପଦଜନକ ?

ଚୀନ୍ ଭୁଟାନର ଉତ୍ତର ଅଞ୍ଚଳ ନିକଟରେ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ଭିତ୍ତିଭୂମି ବିକାଶ କରୁଛି । ଏହା ଭାରତ ପାଇଁ ଏକ ଆଲାର୍ମ ଘଣ୍ଟି ସଦୃଶ୍ୟ । ଚୀନ ଯେପରି ଢଙ୍ଗରେ ଭୁଟାନକୁ ଋଣ ଜାଲରେ ବୁଡେଇ ସାରିଲାଣି ଆଗାମୀ ଦିନରେ ଭୁଟାନର ଜାକରଲୁଙ୍ଗ ଉପତ୍ୟକା ଚୀନ୍ ହାତକୁ ଯିବାରେ କିଛି ଅସୁବିଧା ହେବନାହିଁ । ଚୀନ୍ ଉଭୟ ଜାକରଲୁଙ୍ଗ ଏବଂ ପଡୋଶୀ ମେନଚୁମା ଉପତ୍ୟକାକୁ ଏକପ୍ରକାର ଦଖଲ କରି ନେଇଛି ଏବଂ ଭୁଟାନ ଏହି ଜମିକୁ ଚୀନ୍ କୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିବ ସେ ଦିନ ବୋଧହୁଏ ଆଉ ବେଶି ଦୂର ନାହିଁ ।

୨୦୧୭ ରେ ଭାରତ ଏବଂ ଚୀନ୍ ମଧ୍ୟରେ ଡୋକଲାମ ବିବାଦ ସମୟରେ ପଶ୍ଚିମ ଭୁଟାନ ନିକଟ ସିଲିଗୁଡି କରିଡର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ରଣନୀତିକ ସ୍ଥାନ ଭାବରେ ଉଭା ହୋଇଥିଲା । ଅନେକ ଦଶନ୍ଧି ଧରି ଚୀନ୍ ଏହା ଉପରେ ଦୃଷ୍ଟି ରଖିଥିଲା । ଏଥି ସହିତ, ଗତ କିଛି ବର୍ଷ ଧରି ଚୀନ୍ ଭୁଟାନର ଉତ୍ତର ଅଞ୍ଚଳ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ନଜର ରଖିଛି । ସାଟେଲାଇଟ୍ ଚିତ୍ରରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ଭୁଟାନର ଉତ୍ତର ଅଞ୍ଚଳ ନିକଟରେ ଚୀନ୍ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ଭିତ୍ତିଭୂମି ବିକାଶ କରୁଛି, ଯାହା ଭାରତ ପାଇଁ ଚିନ୍ତାର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ । ଭାରତ ପାଇଁ ଏହା ଏକ ସତର୍କ ସୂଚନା ସଦୃଶ୍ୟ କାରଣ ଜାକରଲୁଙ୍ଗ ଉପତ୍ୟକା ଆଗାମୀ ସମୟରେ ଚୀନ୍ ହାତକୁ ଯାଇପାରେ ।  ଚୀନ୍ ଉଭୟ ଜାକରଲୁଙ୍ଗ ଏବଂ ପଡୋଶୀ ମେନଚୁମା ଉପତ୍ୟକାକୁ ଏକପ୍ରକାର ଦଖଲ କରି ନେଇଛି ଏବଂ ଭୁଟାନ ଏହି ଜମିକୁ ଚୀନ୍ କୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିବ ସେ ଦିନ ବୋଧହୁଏ ଆଉ ବେଶି ଦୂର ନାହିଁ ।

ଭୁଟାନରେ ଚୀନର ଚାଲ୍

ଚୀନ୍ ଭୁଟାନର ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭିତ୍ତିଭୂମି ନିର୍ମାଣ କରିଛି । ଚୀନ୍ ଭୁଟାନର ବିୟୁଲ୍ ଉପତ୍ୟକାରେ ସଡ଼କ ନେଟୱାର୍କ ତିଆରି କରିଛି । ଚୀନ ନିଜର ସୈନ୍ୟ ପାଇଁ ସାମରିକ ପୋଷ୍ଟ ମଧ୍ୟ ନିର୍ମାଣ କରିଛି । ଚୀନ୍ ପୂର୍ବରୁ ମଧ୍ୟ ଭୁଟାନ ଅଞ୍ଚଳରେ ରାସ୍ତା ନିର୍ମାଣ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲା । ତେବେ ସେହି ସମୟରେ ପଶ୍ଚିମ ଭୁଟାନରେ ଏହା ଚାଲିଥିଲା । ୨୦୧୭ ରେ ଚୀନ୍ ଦକ୍ଷିଣ-ପଶ୍ଚିମର ଡୋକଲାମରେ ଏକ ରାସ୍ତା ନିର୍ମାଣ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିଲା, ଯାହାକୁ ଭାରତ ବିରୋଧ କରିଥିଲା। ସେତେବେଳେ PLA ଓ ଭାରତୀୟ ସୈନିକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରକ୍ତାକ୍ତ ସଂଘର୍ଷ ହେଇଥିଲା ।

ଯାହା ଜଣାପଡୁଛି ଭୁଟାନ ଚୀନ୍ ଆଗରେ ମୁଣ୍ଡ ନୂଆଁଇ ସାରିଲାଣି ।  ଯାହା କୌଣସି ଦିଗରୁ ବି ଭାରତ ପାଇଁ ଭଲ ସଙ୍କେତ ନୁହେଁ । ଚୀନ୍‌ର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ଉପରେ ନୀରବ ରହିବା ବ୍ୟତୀତ ଭୁଟାନର ଅଧିକ ବିକଳ୍ପ ନାହିଁ କାରଣ ଭୁଟାନ ଚୀନ୍ ସାମ୍ନାରେ ନିଜକୁ ବହୁତ ଦୁର୍ବଳ ଅନୁଭବ କରୁଛି ଏବଂ ଏହି କାରଣରୁ ଚୀନ୍‌ର ସେହି ଅଞ୍ଚଳରେ ଅନୁପ୍ରବେଶ ଏତେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି ।

ସୀମା ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ କରିବେ ଉଭୟ ଚୀନ ଓ ଭୁଟାନ

ବିୟୁଲ ବ୍ୟତୀତ ଭୁଟାନର ମେନଚୁମା ଉପତ୍ୟକାରେ ଚାଇନାର ନିର୍ମାଣ ମଧ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି । ୨୦୨୧ ମସିହାରେ କିଛି ସମୟ ପାଇଁ ଚୀନ୍ ଏହି ଉପତ୍ୟକା ଦଖଲ କରିଥିବା ଖବର ସାମନାକୁ ଆସିଥିଲା । ବିୟୁଲ୍ ଏବଂ ମେନଚୁମା ନିକଟରେ ଚାଇନିଜ୍ ଲିବରେସନ୍ ଆର୍ମି ଷ୍ଟେସନ୍ ମଧ୍ୟ ଅଛି । ବେଜିଂରେ ଭୁଟାନର ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀ ତାଣ୍ଡି ଡୋର୍ଜି ଚୀନ୍‌ର ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଭେଟିଛନ୍ତି । ଏହା ଅଧୀନରେ ଉଭୟ ଦେଶ ସେମାନଙ୍କର ସୀମା ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛନ୍ତି । ବର୍ଷ ଆରମ୍ଭରେ ପଡୋଶୀ ଦେଶ ଭୁଟାନର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଲୋଟେ ଥେରିଙ୍ଗ ଡୋକଲାମ ଅଞ୍ଚଳକୁ ନେଇ ବିବାଦକୁ ତିନି ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ବିବାଦ ବୋଲି କହିଥିଲେ । ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଡୋକଲାମ ବିବାଦକୁ ଭାରତ, ଚୀନ୍ ଏବଂ ଭୁଟାନ ମିଳିତ ଭାବେ ସମାଧାନ କରିବା ଉଚିତ, କାରଣ ଏହି ବିବାଦରେ ତିନି ଦେଶ ସମାନ ଭାବରେ ଦାୟୀ ଏବଂ ଅଂଶୀଦାର ଅଟନ୍ତି ।